Үстіміздегі жылдың басында АҚШ пен ЕуроОдақтың бірқатар елдері оффшорлық аймақта орналасқан қаржы институттары бақуатты адамдардың салықтан жалтаруға жағдайжасап отырғанын сынға алғаны есімізде. Бұл ретте Ақ үй ел аумағында Швейцарияның ең ірі USB Банкінің жұмыс істеуіне қатысты мәселе көтерген болатын. Амалы таусылған банк басшылығы салықтан жалтарған деген бірқатар клиенттерінің есепшотын АҚШ-тың құзырлы орындарына ашып бергені белгілі. Бүгінде салықтан жалтарып, көлеңкелі экономиканың өрістеуіне жол ашқан миллионерлердің жазаға тартуға белсене кіріскен АҚШ-ты ЕуроОдақ елдері де қызу қолдауда.
Сәуір айының басында өткен «Үлкен жиырмалықтың» кезекті саммитінде Бразилия президенті Инасиу Лула да Силва басқосуға жиналған дүниежүзі лидерлерінің алдында банктік оффшорлар мен «салықтық жеңілдіктер» туғызуға қолайлы мемлекеттермен күресуге шақырғаны есімізде. Ол оффшорлық аймақтардағы жасырын қаржының салдарынан ғаламдық қаржы жүйесін бақылау мүмкін болмай қалғанын алға тартқан-ды. Бразилияның басшысы өз сөзінде Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы банктік оффшорлар арқылы 11,5 трлн. доллар көлеңкелі экономикаға қызмет еткенін анықтағанын мәлім еткені белгілі. Әрине, қаржы жүйесінде айрықша маңызға ие банктерге бақылау орнату Базель келісіміне қайшы. Дегенмен миллиардтаған қаржы экономикалық көпіршіктің пайда болуына бағыттау түсінген адамға кешірілмес күнә екені белгілі.
Швейцария билігі елді асырап отырған банктерге АҚШ алғаш рет шүйліккенде бәлендей қарсылық танытпағаны белгілі. Қайта Лихтенштейн корольдігі өз банктерін қызғыштай қорғап, қаржы институттарының іс-әрекетін өзге елдердің тергеп-тексеруіне жол бермейтіндіктерін мәлімдеген болатын. Таяуда Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы оффшорлық аймақтардың тізімін тқрткүл әлемге жария етті. Ұзын саны 40 жететін елдер мен әкімшілік аудандардың белортасында ортасында Швейцарияның тұруы ресми Женеваға тосын сый болды. Бұған жауап ретінде Швейцария ұйымға мүше 30 ел мен ұйымның 136 мың еуросы сақтаулы жатқан есепшотын жауап тастады. Олар бұл ретте ағылшын-нормандарға қарасты Джерси және Гернси аралдары оффшорлық аймақтар қатарынан тыс қалғанына нарзы болып отыр.
Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымның паймдауынша, салықтан жалтаруға қолайлы оффшорлық аймақтар төмендегідей. Олар Швейцария, Британияның жеке әкімшілік аймақтары, Андорра, Багама қауымдастығы, Бахрейн корольдігі, Гибралтар аралдары, Доминики қауымдастығы, Кипр Республикасы, ҚХР-дың Гонконг, Макао сынды әкімшілік аудандары, Лихтенштейн кінәздігі, Маврикий Республикасы, Малайзияның Лабуан аралы, Мальта Республикасы, Монтсеррат, БАӘ, Кайман, Кука аралдары, Панама Республикасы болып тізбектеліп кете барады. Бүгінде «қара тізімге» іліккен бірқатар елдер мен әкімшілік аймақтар Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымына қаржы жүйесін қайта қарап, жариялықты қамтамасыз етуге уәде бері. Дегенмен, олардың ешқайсы нақты қандай қадамдарға баратыны жайында ләм-лим деген жоқ.
О баста Швейцария «қара тізімге» ілікпейтініне сенімді болғандай... Ұйымның алған бетінен қайтпайтынын білгеннен кейін Швейцария радикалдықадамғабарып отыр. Жыл басында ұймының атқарушы басшылығы Швейцария банк жүйесін ретке келтірмеген жағдайда «қара тізімге» ілігетіні алдын ала ескерткен болатын. Бірақ ғасырлар бойы «күдікті» ақшаларды жасырып, пайда тауып келген швейцариялық қаржы институттары ұйымның талабын қаперге алмады.
Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы оффшорлық аймақтармен күресін тоқтатпақ емес. Олар мұндай аймақтар қаржы дағдарысының қоздырғышы болып отырғанын алға тартуда. Алдағы уақытта тізімге іліккен мемлекеттер айтқанға көнбесе халықаралық қауымдастық экономикалық шектеулер жарялауы мүмкін. Банк құпиялығын жоюды мақсат тұтқан ұйымы тек күдік туғызған адамдардың есепшотынан мәлімет алуды заңдастыруды талап етуде. Райынан қайтпаған Швейцария жақында Ресейден шыққан миллиардер Виктор Вексельбергтің осыдан үш жыл бұрын жасаған келісімінде кеткен шикіліктерді анықтауға талпынған АҚШ-тың құзырлы орындарының бетін қайтарып тастады. Көптеген елдер қаржы дағдарысы кезінде Швейцарияның бұлайша тастай қатуын қатаңтүрде сынға алып жатыр.
Қазір АҚШ билігі екі қолын алдына салып, Швейцария қашан келісімге келеді деп күтіп отырған жоқ. Жақында АҚШ соты американ азаматы UBS банкімен сыбайласып, ірі көлемде салық төлеуден сытылып кеткенін анықтады. Нәтижесінде UBS банкі АҚШ-қа 780 млн. доллар көлемінде айыппұл төлейтін болды. Федеральді салық қызметі мемлекеттік төлемнен жалтарған мұндай ауқаттылардың саны 250 жететіндігін алға тартуда. АҚШ билгі UBS банкі күдікті есепшоттарды тексертпеген жағдайда ел аумағында жұмыс істеуіне тосқауыл қоятындығын айтқаннан кейін Швейцарияның банк қызметін тексеретін департменті (FINMA) дереу UBS банкіне күдікті есепшоттар туралы мәлімет беруге бұйрық бергені белгілі.
1934 жылы Швейцария федеральдік кеңесі банк құпиясын ашу құқықтық-қылмыстық мәні зор жағдай деп заңдастырған болатын. Заң бойынша клиенттердің құпиясы жария болса, Швейцарияда банк басшысынан бастап, есік алдындағы қарауылға дейін жауапқа тартылатыны белгілі. Бұл елде банк құпиясын сақтау либералды экономиканың айқын көрінісі болып табалды. Geneva Financial Center қорының мамандары Швейцария банктері өзінің құпиялығын жоғалтса, дүниежүзіндегі қаржы орталығы деген атағынан айырылатындығын алға тартуда. Қазір Швейцарияның банктері елдің жалпы ішкі өнімінің 12 пайызын құрайтыны белгілі. Ресми Женеваның мұндай май шелпектен айырылып қалмауға күш салатыны анық. Қазір дүниежүзіндегі банктердің бәрі Швейцариядан өздерінің филиалдарын ашуға құмар. Оларды елдегі банк құпиясының қатаң түрде сақталуы қызықтырады. FINMA мәліметінше, қазір ел аумағында өзге елдердің 140 банкінің бөлімшелері жұмыс істейді. Егер банк құпиялығына шектеу салынса швейцариялық банктер дүниежүзіндегі қаржының үштен біріне бақылау мүмкіндігінен айырылады.
Бүгінде швейцариялық банктерге АҚШ-тан басқа Фарнция мен Германия да қаһарын тігіп отыр. Жақында Фаранция президенті Николя Саркози «Швейцария салықтан жалтарушыларға нағыз жұмақ (fiscal paradise) мекен болып тұр. Сондықтан бұл елді «қара тізімнің» көшбасшысы деп атауға болады» деп ойын тіке айтты. Бұдан АҚШ пен ЕуроОдақтың жетекші елдері оффшорлық аймақтарымен күреске шындап кіріскенін байқаймыз. «Қара тізімнен» кейін бірқатар оффшорлық аймақтар тәубаға келе бастады. Алдағы уақытта салықтан жалтарып, қарақан басының қамын ойлаған миллардерлердің жер бетінде қаржысын жасыратын жері қалмауы мүмкін.
Сәуір айының басында өткен «Үлкен жиырмалықтың» кезекті саммитінде Бразилия президенті Инасиу Лула да Силва басқосуға жиналған дүниежүзі лидерлерінің алдында банктік оффшорлар мен «салықтық жеңілдіктер» туғызуға қолайлы мемлекеттермен күресуге шақырғаны есімізде. Ол оффшорлық аймақтардағы жасырын қаржының салдарынан ғаламдық қаржы жүйесін бақылау мүмкін болмай қалғанын алға тартқан-ды. Бразилияның басшысы өз сөзінде Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы банктік оффшорлар арқылы 11,5 трлн. доллар көлеңкелі экономикаға қызмет еткенін анықтағанын мәлім еткені белгілі. Әрине, қаржы жүйесінде айрықша маңызға ие банктерге бақылау орнату Базель келісіміне қайшы. Дегенмен миллиардтаған қаржы экономикалық көпіршіктің пайда болуына бағыттау түсінген адамға кешірілмес күнә екені белгілі.
Швейцария билігі елді асырап отырған банктерге АҚШ алғаш рет шүйліккенде бәлендей қарсылық танытпағаны белгілі. Қайта Лихтенштейн корольдігі өз банктерін қызғыштай қорғап, қаржы институттарының іс-әрекетін өзге елдердің тергеп-тексеруіне жол бермейтіндіктерін мәлімдеген болатын. Таяуда Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы оффшорлық аймақтардың тізімін тқрткүл әлемге жария етті. Ұзын саны 40 жететін елдер мен әкімшілік аудандардың белортасында ортасында Швейцарияның тұруы ресми Женеваға тосын сый болды. Бұған жауап ретінде Швейцария ұйымға мүше 30 ел мен ұйымның 136 мың еуросы сақтаулы жатқан есепшотын жауап тастады. Олар бұл ретте ағылшын-нормандарға қарасты Джерси және Гернси аралдары оффшорлық аймақтар қатарынан тыс қалғанына нарзы болып отыр.
Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымның паймдауынша, салықтан жалтаруға қолайлы оффшорлық аймақтар төмендегідей. Олар Швейцария, Британияның жеке әкімшілік аймақтары, Андорра, Багама қауымдастығы, Бахрейн корольдігі, Гибралтар аралдары, Доминики қауымдастығы, Кипр Республикасы, ҚХР-дың Гонконг, Макао сынды әкімшілік аудандары, Лихтенштейн кінәздігі, Маврикий Республикасы, Малайзияның Лабуан аралы, Мальта Республикасы, Монтсеррат, БАӘ, Кайман, Кука аралдары, Панама Республикасы болып тізбектеліп кете барады. Бүгінде «қара тізімге» іліккен бірқатар елдер мен әкімшілік аймақтар Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымына қаржы жүйесін қайта қарап, жариялықты қамтамасыз етуге уәде бері. Дегенмен, олардың ешқайсы нақты қандай қадамдарға баратыны жайында ләм-лим деген жоқ.
О баста Швейцария «қара тізімге» ілікпейтініне сенімді болғандай... Ұйымның алған бетінен қайтпайтынын білгеннен кейін Швейцария радикалдықадамғабарып отыр. Жыл басында ұймының атқарушы басшылығы Швейцария банк жүйесін ретке келтірмеген жағдайда «қара тізімге» ілігетіні алдын ала ескерткен болатын. Бірақ ғасырлар бойы «күдікті» ақшаларды жасырып, пайда тауып келген швейцариялық қаржы институттары ұйымның талабын қаперге алмады.
Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы оффшорлық аймақтармен күресін тоқтатпақ емес. Олар мұндай аймақтар қаржы дағдарысының қоздырғышы болып отырғанын алға тартуда. Алдағы уақытта тізімге іліккен мемлекеттер айтқанға көнбесе халықаралық қауымдастық экономикалық шектеулер жарялауы мүмкін. Банк құпиялығын жоюды мақсат тұтқан ұйымы тек күдік туғызған адамдардың есепшотынан мәлімет алуды заңдастыруды талап етуде. Райынан қайтпаған Швейцария жақында Ресейден шыққан миллиардер Виктор Вексельбергтің осыдан үш жыл бұрын жасаған келісімінде кеткен шикіліктерді анықтауға талпынған АҚШ-тың құзырлы орындарының бетін қайтарып тастады. Көптеген елдер қаржы дағдарысы кезінде Швейцарияның бұлайша тастай қатуын қатаңтүрде сынға алып жатыр.
Қазір АҚШ билігі екі қолын алдына салып, Швейцария қашан келісімге келеді деп күтіп отырған жоқ. Жақында АҚШ соты американ азаматы UBS банкімен сыбайласып, ірі көлемде салық төлеуден сытылып кеткенін анықтады. Нәтижесінде UBS банкі АҚШ-қа 780 млн. доллар көлемінде айыппұл төлейтін болды. Федеральді салық қызметі мемлекеттік төлемнен жалтарған мұндай ауқаттылардың саны 250 жететіндігін алға тартуда. АҚШ билгі UBS банкі күдікті есепшоттарды тексертпеген жағдайда ел аумағында жұмыс істеуіне тосқауыл қоятындығын айтқаннан кейін Швейцарияның банк қызметін тексеретін департменті (FINMA) дереу UBS банкіне күдікті есепшоттар туралы мәлімет беруге бұйрық бергені белгілі.
1934 жылы Швейцария федеральдік кеңесі банк құпиясын ашу құқықтық-қылмыстық мәні зор жағдай деп заңдастырған болатын. Заң бойынша клиенттердің құпиясы жария болса, Швейцарияда банк басшысынан бастап, есік алдындағы қарауылға дейін жауапқа тартылатыны белгілі. Бұл елде банк құпиясын сақтау либералды экономиканың айқын көрінісі болып табалды. Geneva Financial Center қорының мамандары Швейцария банктері өзінің құпиялығын жоғалтса, дүниежүзіндегі қаржы орталығы деген атағынан айырылатындығын алға тартуда. Қазір Швейцарияның банктері елдің жалпы ішкі өнімінің 12 пайызын құрайтыны белгілі. Ресми Женеваның мұндай май шелпектен айырылып қалмауға күш салатыны анық. Қазір дүниежүзіндегі банктердің бәрі Швейцариядан өздерінің филиалдарын ашуға құмар. Оларды елдегі банк құпиясының қатаң түрде сақталуы қызықтырады. FINMA мәліметінше, қазір ел аумағында өзге елдердің 140 банкінің бөлімшелері жұмыс істейді. Егер банк құпиялығына шектеу салынса швейцариялық банктер дүниежүзіндегі қаржының үштен біріне бақылау мүмкіндігінен айырылады.
Бүгінде швейцариялық банктерге АҚШ-тан басқа Фарнция мен Германия да қаһарын тігіп отыр. Жақында Фаранция президенті Николя Саркози «Швейцария салықтан жалтарушыларға нағыз жұмақ (fiscal paradise) мекен болып тұр. Сондықтан бұл елді «қара тізімнің» көшбасшысы деп атауға болады» деп ойын тіке айтты. Бұдан АҚШ пен ЕуроОдақтың жетекші елдері оффшорлық аймақтарымен күреске шындап кіріскенін байқаймыз. «Қара тізімнен» кейін бірқатар оффшорлық аймақтар тәубаға келе бастады. Алдағы уақытта салықтан жалтарып, қарақан басының қамын ойлаған миллардерлердің жер бетінде қаржысын жасыратын жері қалмауы мүмкін.
Нұрлан Жұмахан
Комментариев нет:
Отправить комментарий